top of page

Brussel: 2134 geotags voor een (hard)loopvriendelijke stad.

Hardlopen is een van Brussels meest populaire vrijetijdsactiviteiten in de openbare ruimte. Individuele hardlopers, loopduo’s en loopgroepen zijn overal zichtbaar in de Brusselse parken en straten. De wens tot een zowel actievere als flexibelere leefstijl heeft ervoor gezorgd dat sinds circa 2010, hardlopen een enorme vlucht heeft genomen, de derde hardloopgolf. Sinds de coronapandemie lijkt de vierde hardloopgolf een zichtbaar feit.  

 

Maar al ver voor de coronacrisis, op 20 februari 2017, nam het Brussels parlement een motie aan om:

 

De “be running” strategie te ontwikkelen voor het Brussels gewest, bestaande uit de nodige interventies om de ruimtelijke condities voor hardlopen in Brussel te verbeteren. 

 

TRACK-Landscapes werd geselecteerd om dit (ontwerpend) onderzoek uit te voeren, in opdracht van en in samenwerking met Perspective Brussels. Op voorstel van de minister-president van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, werd het ontwerp van de "ideale routekaart" eind december door de regering goedgekeurd. Deze zal de basis vormen voor het overleg met de gewestelijke en gemeentelijke partners, die de implementatie van hardloopvriendelijke maatregelen verder zullen opnemen.

 

Waarom zijn hardlopers zo interessant vanuit het perspectief van stedelijke ontwikkeling?

  • Hardlopers zijn actief op zowel het terrein van de fietser als de voetganger. Ze bewegen op tussenliggende snelheid, op zowel voetpaden, fietspaden als straten voor gemengd verkeer. Logischerwijs zijn de ideeën van de hardloper voor een betere omgeving een perfect bindmiddel voor stedelijke fiets- en voetgangersagenda’s.

  • Hardlopers stellen hoge eisen aan hun (loop)omgeving. Imperfecte stoepen, onveilige kruisingen of slechte verlichting kunnen vervelend zijn voor voetgangers en fietsers, maar zijn vaak nog problematischer voor hardlopers.

  • Hardlopers geven veel om de (groene) schoonheid van de omgeving. Ze worden sterk aangetrokken tot groene, waterrijke en rustige omgevingen. En hoewel vrijwel alle gebruikers van de stad hier wel om geven, staat ‘groen’ binnen het domein van mobiliteit/verkeerskunde en het ontwikkelen van infrastructuur, meestal niet op de eerste plaats.

  • Hardlopers lopen op allerlei momenten in de stad, en ervaren de stad zo gedurende de dag, in het donker, tijdens de spits en in de rustige weekenden. 

  • Hardlopers gebruiken de hele stad; vanaf de voordeur, door de straten in de wijk, via de nabijgelegen parken naar het buitenstedelijk landschap, en via een andere route weer terug. Ze zijn zich zeer bewust van de kwaliteiten en mogelijkheden die er in hun woonomgeving zijn.

 

Het startpunt van de zoektocht naar verbetermogelijkheden voor een hardloopvriendelijke stad is dit simpele idee: als we steden willen maken die aansluiten bij de ruimtelijke voorkeuren van mensen die de stad gebruiken (in dit geval hardlopers), zouden we moeten beginnen met die mensen te bevragen naar hun ruimtelijke ervaringen en wensen. Elke dag beleven honderdduizenden hardlopers hun stad namelijk in vele verschillende looprondes. Gezamenlijk bezitten zij de meest uitgebreide en gedetailleerde kennis van waar de stad nog onprettig is, op allerlei terreinen. Dat gaat vaak veel verder dan alleen maar een hardloopvriendelijke stad. De kennis van dat gezamenlijke geheugen; dat moeten we oogsten.  

 

En dus ontwierpen we in samenspraak met Perspective Brussels een online kaart-enquête. Daarin vroegen we hardlopers om hun ervaringen in kaart te brengen, en op basis van  ‘geotags’ uit te leggen waar en waarom de stad nog niet optimaal beloopbaar is. Perspective Brussels verspreidde de enquête via diverse mediakanalen; enkele weken later hadden 1240 hardlopers hun wensen in kaart gebracht, met meer dan 2100 ‘geotags’

Downloadlink complete report Track-Landscapes

​

​

​

​

​

​

​

​

​

Downloadlink synthesenota Perspective Brussels

​

​

201005_Running Brussels_TRACK LANDSCAPES
research, do you like running in Brussels?

Hoe hard is die hardloopvriendelijkere stad eigenlijk nodig? 

Ongeveer 40% van Brusselse hardlopers gaf aan niet expliciet tevreden te zijn met hun ‘hardloopstad’. Optimistischer zou je ook kunnen stellen dat meer dan de helft wel tevreden is. Echter; dit zijn stadsgemiddeldes, en geen enkele hardloper gebruikt de hele stad. Het grootste deel van de loopjes begint bij de voordeur en is gebonden aan wat er te vinden is binnen een straal van enkele kilometers daar vandaan. En zo zien we ook dat dit oordeel verschilt in verschillende Brusselse gemeentes. Grofweg zijn de inwoners van de meer centrale, stedelijke districten minder vaak tevreden met hun loopomgeving dan de grens-stedelijke gemeenten. Dat suggereert al enkele voorkeuren van hardlopers. 

Brussels priorities for a runner friendly city

Wat noemen lopers als hun topprioriteit voor een meer hardloopvriendelijke stad?

We zien vooral een duidelijke scheiding tussen twee typen wensen. De eerste grote groep bestaat uit verkeersgerelateerde wensen, en voorzien een meer structurele verandering van de lay-out van de stad: minder hinder door (gevaarlijke) kruisingen, het minder vaak delen van de ruimte met gemotoriseerde verkeersstromen en het verbeteren van de slechte luchtkwaliteit die hierdoor veroorzaakt wordt. Het is opvallend dat hardlopers niet eens zo vaak vragen om méér groen, maar vooral om betere verbindingen tussen bestaande groene/rustige plekken. En ook dat is uiteindelijk verkeersgerelateerd; het ontbreken van verkeersluwe, kruisingvrije verbindingen tussen parken, door de wijken, is meestal het meer precies beschreven probleem. Zoals een hardloper quote “de algemene stedelijke setting maakt dat ik te veel het gevoel heb door een vijandige omgeving te moeten, voordat ik eindelijk echt goed kan lopen”. De grotere uitdaging in Brussel vereist daarmee het structureel transformeren van straatprofielen; hetgeen onmogelijk is zonder ook het verkeersysteem van de stad structureel te herzien. En ik hoor u denken “gaan we de hele stad herzien voor alleen hardlopers?” Nee, maar hardlopers genereren wel interessante ideeën en ruimtelijke principes die de ambities voor zowel een fietsstad als voetgangersstad kunnen binden. Een beweegvriendelijke stad. En vanuit dat perspectief hebben we voorstellen gemaakt voor stedelijke transformaties, die in het rapport “how to design the runner-friendly city of Brussels” uiteengelegd zijn. Binnenkort volgt een deel 2 van dit artikel, waarin we de principes van deze ontwerpende studie zullen samenvatten. 

Gelukkig zijn ook veel hardloopvriendelijke prioriteiten relatief eenvoudig te realiseren. Dit zijn de meer kleine toevoegingen zoals watertapjes, urban gyms, bewegwijzerde looproutes, of optimalisaties/egalisaties van pad-ondergronden en het toevoegen of verbeteren van verlichting. Voor al deze maatregelen geldt dat ook vele andere soorten gebruikers van de stad ervan zullen meeprofiteren. 

Brussel_spatial survey running experiences

De grote vraag is nu: waar precies willen die hardlopers al dit soort verbeteringen?

In de online kaartenquête markeerden hardlopers 2134 locaties, waar ze hun positieve of negatieve loopervaringen en ideeën bij beschreven.  

onderzoek hardlopen in de stad

Om overzichtelijk inzage te krijgen in al deze geotags hebben we ze opgedeeld in circa 20 thematische kaarten. Dan komt de specifieke aard van mogelijke verbeteringen pas echt goed naar voren. Want de subtiele verschillen in beschrijvingen zijn relevant. “Onveilig door gebrek aan verlichting” is iets heel anders dan “onveilig omdat de verlichting niet genoeg op het padoppervlak schijnt”. Ook is er een subtiel maar essentieel verschil tussen “kruising, moet lang wachten met oversteken” of “oversteek is gevaarlijk”. Hardlopers blijken vaak prettig verfijnd in hun uitleg. Daarin zit de echte rijkdom aan informatie; het is ‘big belevingsdata’.

​

Waarom zijn lopers zo goed in staat om hun ideeën in kaart te brengen?

  • Hardlopers moeten blijven lopen; ze moeten kun omgeving echt kennen om niet verdwaald te raken of te hoeven stoppen. Hun mentale kaart is daarom vaak goed ontwikkeld.

  • Hardlopers zijn goed in staat om online kaarten (die ze vaak gebruiken om routes te plannen) te linken aan de echte stad vanaf ooghoogte. 

  • De meest hardlopers zijn doelbewust op zoek naar de meest plezante paden en wegen, maar willen ook beschikken over breed palet aan verschillende routes. Die ontdekkingstocht is onderdeel van het loopplezier; men heeft daarom veel kennis van de prettige, en onprettige routes.

​

​

Wat bleken de vaakst getagde plekken, trajecten en thema’s te zijn?

verkeer en hardlopen Brussel
Brussel looppaden kwaliteit ondergrond

1.    Het ook doordeweeks verwijderen van verkeer in het Ter Kamerenbos. Andere plekken die vaak verkeersgerelateerde tags ontvingen waren de routes langs het kanaal, de randen van Jubelpark, Elisabethpark, Park van Vorst en Dudenpark en tussen de Vijvers van Elsene en het Ter Kamerenbos. Ook was er een weide verspreiding zichtbaar over diverse stadswijken, van geotags die vroegen om betere verbindingen tussen parken, door de wijken. 

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

2.    Betere, en meer verlichting in het Jubelpark. Andere plekken waar verlichting toegevoegd of verbeterd kan waren het ‘oude treinspoor’, T&T park, de ronde om het Josephatpark, Ter Kamerenbos, Pedepark, Boudewijnpark en langs het kanaal. 

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

3.    Betere egaliteit van paden in Park van Vorst en Dudenpark. Andere oneffen paden werden getagd in T&T park, de vijvers van Elsene, Jubelpark, Langs de Woluwe beek (modderig) en bij de Hippodrome. 

​

4.    De slechte luchtkwaliteit in en rond Elisabethpark werd ook vaak genoemd, evenals bij de tunnel in Jubelpark.

 

5.    Watertaps worden ook vooral gemist in Elisabethpark, T&T park en diverse andere specifieke plekken, vaak aan de randen van parken of groen/waterstructuren.

​

​

 

​

​

​

​

​

​

​

​

6.    Hardlopers tagden ook vaak hun favoriete looproutes en omgeving. Het pad van het oude treinspoor werd vaak gewaardeerd voor de zachte ondergrond en de afwezigheid van verkeer en kruisingen. Het Ter Kamerenbos wordt gewaardeerd om de omvang en autovrije weekenden. Maar ook de kleine groene ‘pocket parks’ worden om verschillende redenen bejubeld, zeker als ze in een zeer stedelijke context gelegen zijn.

​

In ons rapport “how to design the runner-friendly city of Brussels” zijn verschillende ontwerpvoorstellen gedaan voor meer beweegvriendelijke straten, parken, paden en faciliteiten. 

 

Uit de wensen van hardlopers spreekt een beweegvriendelijke, veilige, gezonde maar vooral meer menselijke, en minder gemotoriseerde stad. Met meer natuur, en belangrijker, beter verbonden natuur, veiligere oversteken, ruimere voetpaden, meer losliggende fietspaden, betere luchtkwaliteit, betere egaliteit van paden, betere verlichting, meer watertapjes, publieke sport en speeltoestellen en mooie gemarkeerde looproutes. Hardloper of niet, het lijkt ons geen verkeerde plek om te wonen. 

Brussel verlichting hardlopers
Brussel_favoriete hardlooproutes.png
bottom of page