Strava gebruik onder (sportief-)recreatieve fietsers
Strava dankt haar bekendheid vooral aan de vele wielersporters die er gebruik van maken.
In 2020 werden wereldwijd 512 miljoen fietsritten opgenomen met Strava (STRAVA YIS 2020). Dat is bijna de helft van de 1.1 miljard Strava activiteiten. Het gebruik in verschillende landen varieert sterk, maar in de openbare Strava Heatmaps wordt al zichtbaar dat Nederland een van de hoogste dichtheden aan gebruik kent. Ook in het Verenigds Koninkrijk, diverse Europese landen en Amerikaanse staten kennen veel Strava gebruik:
Dat wordt bevestigd door onderzoek van de NTFU. In 2017 maakte 62% van Nederlandse ‘fanatieke wielersporters’ gebruik van Strava. Nederland had in 2021 tussen de 850.000 en 1.2 miljoen wielersporters, waarvan tweederde zich kenmerkt als ‘fanatieke wielersporter’. Als 62% hiervan Strava gebruikt, komt dat al neer op minstens ~350.000 gebruikers. Onder ‘niet-fanatieke wielersporters’ is het percentage Strava gebruikers niet bekend, maar dit zal nog zeker enkele honderdduizenden gebruikers toevoegen.
Maar, niet alle Strava-fietsers zijn per definitie ‘wielersporters’. Sommige Strava gebruikers doen bijvoorbeeld alleen ‘commuting rides’ of puur recreatieve fietstochten zonder enig sportief oogmerk. Maar in Nederland blijkt dat het kleinere deel van de fietsende Strava-gebruikers te zijn.
In Nederland hebben wij (track-landscapes) toegang tot Strava-data binnen enkele gemeentes, waaronder Amersfoort. Ook op basis hiervan kunnen we een indicatie geven het aantal gebruikers in Nederland (er vanuit gaande dat Amersfoort niet wezenlijk afwijkt van het Nederlands gemiddelde). Indien we het aantal lokale Amersfoortse gebruikers doorrekenen naar heel Nederland, zou dit neerkomen op 750.000 fietsende Strava gebruikers in 2020. De vraag is wel hoe Strava ‘lokale gebruikers’ precies definieert (daar gaan we nog navraag naar doen).
Kenmerken van gebruikers
Er zijn enkele mogelijkheden om uitspraken te doen over leeftijd en geslacht van Strava gebruikers. In Amersfoort, waar we toegang tot Strava Metro hebben, laat de leeftijdsverdeling wel een kenmerkend beeld zien. Hoewel de groep 13-19 en 65+ relatief klein zijn, is binnen die groepen wel de meeste groei zichtbaar sinds 2017.
De groep 35-54 jaar neemt juist iets af. Zeker onder jongeren neemt het gebruik sterk toe. Onder oudere (fietsers) is dit in Amersfoort veel beperkter het geval, maar ~4% van fietsende Strava gebruikers is 65+. Dat is aanzienlijk minder dan het Nederlands gemiddelde (wielersportmonitor 2019), waarin ~18% van de wielersporters 65+ is.
Over de verhouding man/vrouw van Strava gebruikers is de laatste jaren specifiek in Nederland niet veel bekend. Maar in Amersfoort kunnen we wel een indicatie geven op basis van de mate waarin alle straten van de stad gepasseerd werden door unieke personen. 20% van alle door Strava getelde fietsers (in 2020) betrof een vrouw, 77% een man (en 3% onbekend qua geslacht). 44% van tellingen werd gegenereerd door mensen van 35-54 jaar oud. 65+ en 19- verzorgden beide 3% van tellingen.
Er moet hierin wel in acht genomen worden dat Strava-mannen, in 2020 ongeveer dubbel zoveel kilometers (2028km) fietste als vrouwen (1101km). Ook daarom worden ze in deze vergelijking wat vaker geteld. De Strava fietspopulatie zal dus wel voor iets meer dan 20% uit vrouwen bestaan. Daarmee wijkt het niet veel af van de verdeling van Nederlandse wielersporters, die voor 28% uit vrouwen bestaat en 72% mannen (Wielersportmonitor 2020).
Het percentage vrouwen stijgt daarin trouwens aanzienlijk, van 21% in 2016 naar 28% in 2020. Die groei is ook binnen Strava gebruik wereldwijd sterk zichtbaar (YIS 2020), en nog sterker in Nederland. Het aantal vrouwelijke Strava-ritten nam in Nederland in 2020 met 110% toe t.o.v. 2019. Bij mannen was die stijging ‘slechts’ 54%.
Zowel binnen Strava gebruikers als in het algemeen in de wielersport: vrouwen zijn sterk in opmars.
Representativiteit Strava Metro (sportief-)recreatief fietsen
Uitgaande van het aantal wielersports in Nederland (0.85-1.2 miljoen), het percentage dat hiervan Strava gebruikt (~50%-60%) en het geschatte aantal fietsende Strava gebruikers (~750.000) kun je concluderen dat het overgrote deel van Strava fiets-gebruikers bestaat uit ‘wielersporters’. Dat is dan ook de groep die het representeert, het ruimtegebruik van wielersporters kan dan ook zeer goed in beeld gebracht worden met de Strava Metro data. En aangezien ~ een miljoen Nederlanders deze hobby hebben -waarmee ze ~30-40% van alle recreatieve fietsritten in Nederland vertegenwoordigen (bron, bron) is het in kaart brengen van hun gebruiken (en daarmee belangen) zeer relevant en interessant.
Je kunt je wel afvragen of Strava-gebruikers de ‘fanieke wielersporters’ sterker vertegenwoordigen dan de ‘minder-fanatieke wielersporters’. Onze indruk is dat dit niet heel sterk het geval is. Ter referentie: de gemiddelde Nederlandse Strava-wielerrit was in 2020 bij mannen 44,3km (a 24,6km/uur) en bij vrouwen 33,5km (a 21km/uur). Deze cijfers zijn vrijwel identiek aan bijvoorbeeld de activity tracker ‘Endomondo’. Bij zowel Strava als Endomondo zijn mountainbike-activiteiten hierin meegerekend (bij Endomondo 20% van activiteiten, bij Strava niet precies bekend). Strava toont zich in deze vergelijking dus niet als de meer competitieve/fanatieke app-gebruiker, en de
gemiddeldes zijn ook niet zeer snel of lang.
Ook in hoeveelheid fietsritten lijken Strava niet per se competitiever/fanatieker dan andere gemiddeldes. In 2020 namen Strava-mannen gemiddeld 46 ritten op en vrouwen 33. Dat zijn lagere aantallen dan bijvoorbeeld de wielermonitor van 2019, waarin wielersporters gemiddeld ~70 ritten per jaar maakten. Bij de wielersportmonitor werden respondenten wel pas meegerekend als ze jaarlijk >12 sportieve fietsritten ondernemen.
In hoeverre is de ‘ondervertegenwoordiging’ van bepaalde specifieke sub-groepen, zoals ‘65+ers’ of ‘vrouwen’ relevant voor de representativiteit? Het is zeker denkbaar dat deze wielersporters andere routevoorkeuren en gebruiken hebben. Maar, juist daarom is Strava Metro interessant: je kunt het ruimtegebruik van verschillende leeftijdscategorieën en ook mannen-vrouwen, afzonderlijk in kaart brengen. Voor zover een verschillen in routevoorkeuren bestaan, kun je die met Strava Metro dus juist onderzoeken.
Het is daarom te verwachten, dat Strava Metro een representatief beeld geeft van het ruimte/routegebruik van Nederlandse wielersporters.
Maar wat we daarmee nog niet kunnen concluderen is dat de Strava activiteit ‘cycling_leisure’ al het recreatieve fietsverkeer goed representeert. Sportief-recreatieve fietsers hebben mogelijk andere voorkeuren en (route)gebruiken dan niet-sportieve recreatieve fietsers. Tussen 2012 en 2017 konden we in de recreatieve ‘Endomondo’ data, wel een onderscheid maken tussen meer en minder sportieve recreatieve fietsritten (op basis van snelheid en afstand). Onderstaande drie beelden tonen routegebruik van Endomondo-gebruikend vrijetijds-fietsers (mountainbikers niet meegenomen) in de stadsregio Utrecht. Daarbij is een onderverdeling gemaakt is tussen echte sportieven/wielersporters (activiteiten met gem. snelheid >25/uur), recreatieve fietsers zonder sportieve kenmerken (activiteiten met gem. snelheid <20km/uur) en een tussengroep sportief/recreatief (activiteiten met gem. 20-25km/uur).
Verschillen in gebruik van routes zijn op diverse plekken zichtbaar. Bijvoorbeeld, halfverharde fietspaden, of smalle fietspaden werden relatief minder gebruikt door wielersporters. Die rijden bij voorkeur op asfalt, op ruimere wegen. Niet-sportieve recreatieve fietsers hebben juist sterker een voorkeur voor dergelijke paden. Ook fietsen wielersporters langere afstanden, waardoor ze gebieden verder van woonplaatsen, vaker bereiken. In samenhang daarmee worden lange, doorgaande wegen veel door wielersporters gebruikt.
Een dergelijke onderverdeling kan momenteel met Strava nog niet gemaakt worden, Strava zal daarom vooral de sportieve kant van dit spectrum tonen; wielersporters.
Strava Metro; vergelijkingen met fietstellingen
Het is echter moeilijk om op basis van vergelijkingen met daadwerkelijke lokale fietstellingen, verdere uitspraken te doen over representativiteit van de Strava ‘recreatieve fietsactiviteiten’, omdat bij fietstellingen geen onderscheid gemaakt wordt tussen recreatief en utilitair verkeer. Fietstellingen tonen dan vrijwel alleen het beeld van utilitair fietsverkeer, omdat dit 96% van fietsactiviteiten in Nederland vormt (recreatief ~4%). Bovendien liggen telpunten vaker binnenstedelijk dan buitenstedelijk, waar recreatieve fietsritten grotendeels plaatsvinden.
De enige uitzondering die wij hierop kennen, is de Provincie Vlaams-Brabant. Hier zijn (door de Directie ruimte dienst mobiliteit) op 13 locaties fietstellingen gedaan waarin ook gekenmerkt werd of het om een recreatieve of functionele fietser ging. Deze tellingen hebben we in 2018 vergeleken met data van activity trackers Endomondo (we hebben geen toegang tot de Strava data van die regio). De verhouding van recreatief en utilitair gebruik op fietspaden bleek bij de Endomondo data zeer gelijk aan de verhoudingen van de lokale fietstelling. De linker balk van elk telpunt toont de verhoudingen passages recreatief/utiliatir van de lokale telling op een telpunt, de rechter balk toont die verhouding binnen de Endomondo dataset. En daarbij was de Endomondo dataset nog ongeveer 100 keer zo klein als de Strava dataset van tegenwoordig.
Uiteraard, dit is maar één vergelijking. Bovendien kunnen fietsers in België andere kenmerken kunnen hebben dan fietsers in Nederland, en zouden Strava-gebruikende fietsers iets kunnen verschillen van Endomondo-gebruikende fietsers. Bijvoorbeeld, in Belgie zal waarschijnlijk het aandeel wielersporters binnen ‘recreatieve fietsers’ (nog) hoger zijn dan in Nederland. En dat zal zo’n tel-vergelijking ten goede komen. Diepere informatie van deze vergelijking is de vinden in dit document.
Conclusies Strava Metro (sportief-)recreatie fietsen
Zowel de vergelijking op basis van gebruikers/activiteitenkenmerken, als de telpunt-vergelijking, laat zien dat activity tracking data ‘representatief’ kan zijn indien duidelijk gedefinieerd is welke typen fietsers in beeld gebracht worden. In het geval van ‘vrijetijdsfietsen’, geeft Strava vooral een beeld van wielersporters, waarbinnen sub-groepen van leeftijd en geslacht te onderscheiden zijn.
Het zou een toegevoegde waarde zijn als binnen de ‘leisure’ Strava fietsactiviteiten, de minder sportieve activiteiten een aparte groep (kolom in dataframes) zouden zijn. Want hoewel deze groep relatief ondervertegenwoordigd is binnen Strava, wordt Strava ook hiervoor wel degelijk gebruikt. Bijvoorbeeld op basis van route-afstand en snelheid, kan zo’n onderscheid goed gemaakt worden. Dan kunnen met Strava data ook diverse routegebruik-verschillen uiteengelegd worden tussen recreatieve fietsritten van meer en minder sportieve aard.
Er zijn ook nog andere relevante opdelingen denkbaar. Bijvoorbeeld het verschil tussen solo-wielrenners en groeps-wielrenners. Ook daarin kunnen wezenlijke verschillen in routekeuzes verwacht worden, en het is zeer relevant voor vormgeving van fietsroutes. Ook een onderscheid in gebruik door ‘lokale wielersporters’ of ‘wielertoeristen’, zou zeer relevant en interessant zijn.
Het wordt dan ook interessanter en beter mogelijk om de Strava Metro ‘leisure_cycling’ fietsdata, te vergelijken met gegevens van recreatieve fietsers uit andere onderzoeken/bronnen.
Daarbij doen we ook een open oproep om hierin mee te denken: weet u bijvoorbeeld meer telpunten in Nederland of buitenland waar gericht ‘recreatieve fietsers’ zijn geteld? Of op andere wijze hun ruimtelijke gedrag en gebruiken van sportieve/recreatieve fietsers onderzocht zijn? We doen graag meer onderzoek. Dan kan nog beter uiteengelegd worden waar de waardes en mogelijkheden van Strava Metro zijn.
Benieuwd naar de manieren waarop we Strava Metro data en andere activity tracking data, inzichten in sportief-recreatief fietsen doorvertalen naar ruimtelijke ontwikkelkansen?
In Amersfoort brachten met data van Strava Metro het gebruik van recreatieve en utilitaire fietsers, mountainbikers en lopers in kaart, voor een visie op routegebonden recreatie in de regio. In Utrecht brachten we met gegevens van Endomondo de gedeelde belangen van recreatief en utilitair fietsverkeer in kaart, zie bijvoorbeeld de blog mooi-snelfietsroutes.